Ga naar artikel

Kleur

Bron: brouw-bier.nl - Alles wat de amateur bierbrouwer of bierliefhebber moet weten over het brouwen van bier bierliefhebber moet weten over het brouwen van bier KleurVan grootste invloed op de kleur van bier, is de gebruikte mout. Verder kunnen andere grondstoffen, zoals suikers (bruine), hop en vruchten ook de kleur van het bier beinvloeden. Ook de bewerkingen die het bier ondergaat, maischen, spoelen, koken, gisting en oxidatie, zijn factoren die kleur bepalen. Koken maakt bijvoorbeeld het bier donkerder, net zoals oxidatie. De gisting daarentegen, zorgt er weer voor dat het bier een lichtere kleur krijgt.

Kleur van bier

De kleur van mout en bier worden uitgedrukt in EBC-kleureenheden door vergelijking met standaard EBC-kleurschijven. E.B.C.-kleurschaal: de schaal voor het bepalen van de kleur van bier, zoals deze is vastgesteld door de Europese Brouwerij Conventie (European Brewery Convention). Hiervoor geldt, dat 1 EBC overeenkomt met 1 ml jodium per 100 ml water. Naarmate een bier donkerder is, heeft het een hogere EBC waarde. Ter indicatie van deze waarden volgt hieronder een overzicht van beschrijvingen van bierkleuren en de EBC waarden, die daar ongeveer bij horen.

Kleur EBC Waarden
bleek/licht blond 6-9
blond/geel 9-12
goud 12-20
amber 20-30
koper 30-45
donker koper/bruin 45-75
zeer donker bruin (doorschijnend) 75-120
zwart (niet doorschijnend) >120

Zelf de kleur van bier op dit manier bepalen is erg onnauwkeurig. Apparatuur om de kleur te bepalen is weer erg kostbaar. Een goed alternatief hiervoor is de kleur te bepalen aan de hand van commerciële bieren:

Bier EBC
Ridder Pils 7
Heineken Pils 7
Amstel Pils 9
Dortmunder 11
Gulpener Dort 11
Tripel Piraat 12
Augustijn 13
Palm 17
Kylian 20
de Koninck 23
Grolsch Amber 30
Brand Imperator 35
La Trappe Tripel 55
La Trappe Dubbel 75
Dubbel Westmalle 80-85
Oud Bruin 100
Stoutbieren >100

Kleur van mout

Ook de kleur van mout wordt weergegeven in EBC waarden. Deze wordt bepaald, door van een partij mout, een zogenaamde congreswort te maken. Hier wordt dan met behulp van deze kleurschijven de kleur van de wort en daarmee de mout bepaald. Zelf kan je ook een congreswort maken door 50 gram mout te schroten, maischen en te spoelen totdat je 400 gram wort over hebt. Bepaalde dan de kleur. Na 1 uur koken wordt de kookkleur bepaald (deze zal ongeveer 1.5 EBC donkerder zijn).
Er zijn veel soorten mout en de kleurwaarde staat op de verpakking vermeld. Hieronder een lijst met veel voorkomende waarden:

Soort EBC
Pilsmout 3
Cara-pils 5
Pale-ale 7
Vienna 7
Münchener 20
Cara-hell 25
Amber 50
Cara-münich 100
Cara-crystral 120
Biscuit 500
Chocolade 800
Zwart 1400

Berekenen van de kleur van eigen gebrouwen bier

Je kan zelf eenvoudig een schatting maken van de kleur van je bier. Omdat we weten, dat de kleur van 50 gram pilsmout, in 400 gram wort, een kleur geeft van 3 EBC, dus 1 gram in 1000 gram (1 liter) wort zal dus een kleur geven van:

(3 * 400) / (50 * 1000) = 0.0024 EBC

Dus 2200 gram pilsmout in 10 liter wort, zal een kleur geven van:

(2200 * 3 * 400) / ( 10 * 1000 * 50) = 5.28

De vereenvoudigde formule is:

gewicht grondstof (gr) * kleur (EBC) * 0.008 / volume (liter)

Door dit voor alle grondstoffen, bij elkaar op te tellen en daarbij dan nog, i.v.m. koken, 1.5 à 2 bij optelt, dan heb je de uiteindelijk kleur van je bier.

We nemen als voorbeeld een eenvoudig recept voor 20 liter Meibock. We berekenen hiervan hoe in theorie de kleur zal zijn.

Moutsoort gram EBC  
Pilsmout 5000 3 6
Amber 600 50 12
Cara-crystral 200 150 12
Tarwemout 400 3 .48
Totaal (ongeveer)     30

Door het koken en koelen neemt de kleur nog toe, met ongeveer 1.5 EBC per uur koken. We komen dus ongeveer op 32 EBC en dat is ook de kleur voor een Meibock.